Często Klienci zgłaszający się do Kancelarii zwracają się o pomoc w wyborze roszczenia, którego zaspokojenia powinni domagać się w toku procesu przed sądem. Zawsze doradzamy, iż jeśli przysługuje im kilka roszczeń alternatywnych, mają prawo realizować w toku procesu sądowego wszystkie, z tym zastrzeżeniem, że realizowane będą one niejako po kolei.
Żądanie ewentualne nie zostało ustawowo uregulowane, jednak należy je uznać za szczególny rodzaj kumulacji roszczeń. Dopuszczalność formułowania w taki sposób żądań jest już powszechnie ugruntowana w piśmiennictwie prawniczym oraz w praktyce orzeczniczej Sądu Najwyższego i może występować nie tylko w sprawach o świadczenie (zob. orzeczenie z dnia 29 października 1931, III. 1 Rw 1574/31, Przegląd Sądowy 1932, poz. 325; wyrok z dnia 26 stycznia 1978 r., IV CR 403/78, OSNCP 1979, Nr 10, poz. 193; postanowienia z dnia 20 maja 1987 r., I CZ 55/97, OSNCP 1988, Nr 11, poz. 160; uchwała z dnia 18 października 2013 r., III CZP 58/13, OSNC 2014, Nr 6, poz. 62).
Istota żądania ewentualnego polega na tym, że jest ono zgłaszane jako dodatkowe na wypadek braku podstaw do uwzględnienia przez sąd żądania zasadniczego. Zatem przy uwzględnieniu żądania zasadniczego, sąd w ogóle nie orzeka o żądaniu ewentualnym. Natomiast w razie oddalenia powództwa w zakresie żądania głównego aktualizuje się obowiązek sądu rozpoznania powództwa w części dotyczącej żądania ewentualnego.
Jeśli sąd pierwszej instancji uwzględnił powództwo w zakresie roszczenia zasadniczego, zaś w wyniku kontroli instancyjnej sąd drugiej instancji oddalił je, wówczas aktualizuje się obowiązek sądu pierwszej instancji rozpoznania roszczenia ewentualnego, które wchodzi w miejsce roszczenia głównego (por. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2014 r., II CSK 17/14 nie publ.).
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2016 r., sygn. akt IV CSK 835/15.