Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z pewnym ryzykiem, o którym każdy przedsiębiorca wie, a przynajmniej wiedzieć powinien, albowiem polski ustawodawca traktuje przedsiębiorcę jako profesjonalistę. Największe ryzyko związane jest z prowadzeniem działalności w formie przedsiębiorstwa jednoosobowego. Wówczas bowiem za wszelkie zobowiązania naszej firmy odpowiadamy całym swoim majątkiem.
Są jednak instrumenty pozwalające to ryzyko zminimalizować. Istnieje bowiem możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki kapitałowej czy też osobowej odpowiednio skonfigurowanej. Podstawowym modelem prowadzenia działalność w formie spółki jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Jak sama nazwa wskazuje, odpowiedzialność osób prowadzących swój biznes w ramach tej formy działalności jest ograniczona zarówno podmiotowo jak i przedmiotowo. Wspólnicy takiej spółki nie odpowiadają za jej zobowiązania, a zarząd odpowiada tylko w ściśle określonych okolicznościach.
Oczywiście jak każda forma prowadzenia działalności – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma swoje zalety (owe ograniczenie odpowiedzialności), jak również wady, jak na przykład podwójne opodatkowanie uzyskiwanych dochodów. Pierwszy raz podatek dochodowy płaci spółka prowadząc działalność, np. sprzedając towar lub świadcząc usługę – drugi raz podatek dochodowy płaci wspólnik odbierając dywidendę. Jeśli więc osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą będąc udziałowcem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (tzw. jednoosobowa spółka z o.o.) to od uzyskanego dochodu zapłaci podatek dwa razy: raz za spółkę, raz za siebie od wypłaconej dywidendy.
Ale i z tym można sobie poradzić powołując do życia spółkę komandytową, której komplementariuszem będzie nasza już istniejąca spółka z o.o. i to ona będzie ponosić pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, a komandytariuszem osoba fizyczna, np. wspólnik spółki z o.o., którego odpowiedzialność będzie ograniczona od wysokości sumy komandytowej określonej w umowie spółki. Wszystko po to aby doprowadzić do optymalizacji podatkowej, płacić niższe podatki i zminimalizować ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.
Jak zatem zamienić prowadzoną przez siebie jednoosobową działalność gospodarczą w spółkę? Należy się przekształcić. Najlepiej najpierw w spółkę z o.o., potem w spółkę komandytową. Jest wówczas najkorzystniej.
Po kolei.
Należy wiedzieć, że przekształcany jednoosobowy przedsiębiorca staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do rejestru. Jest to tzw. dzień przekształcenia. Zakładamy na potrzeby niniejszego artykułu, że przekształcamy przedsiębiorcę w spółkę z o.o.
Spółce przekształconej, czyli naszej spółce z o.o. przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego, łącznie z ulgami, zezwoleniami i koncesjami. Na zasadzie sukcesji generalnej przechodzą na nią wszelkie uprawnienia i zobowiązania przedsiębiorcy jednoosobowego poddanego przekształceniu w spółkę z o.o. Ważne jest, iż z mocy ustawy przedsiębiorca jednoosobowy staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem spółki przekształconej.
Przekształcenie w spółkę z o.o. nie musi wiązać się ze zmianą nazwy. Gdy chcemy aby dawna nazwa pozostała wystarczy do niej dodać określenie formy prawnej; w naszym przypadku będzie to dopisek „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”. Jeśli chcemy nazwę zmienić, możemy to zrobić, ale przez okres co najmniej półroczny musimy w nawiasie podawać dotychczasową firmę z dopiskiem „dawniej”.
Aby rozpocząć działania związane z przekształceniem przedsiębiorcy należy przygotować dokument zwany planem przekształcenia przedsiębiorcy, który sporządza się w formie aktu notarialnego. Jest to pierwsza i podstawowa czynność, bez której przekształcenie się nie odbędzie.
Przepisy Kodeksu spółek handlowych wskazują, iż plan przekształcenia powinien zawierać co najmniej ustalenie wartości bilansowej majątku przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy. Należy bowiem wiedzieć jaką wartość ma przedsiębiorstwo przekształcane i co wchodzi w jego skład, aby istniała pewność co będzie składnikiem majątku przyszłej spółki z o.o.
Do planu przekształcenia przedsiębiorcy dołączamy: projekt oświadczenia o przekształceniu, projekt aktu założycielskiego, wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) jednoosobowego przedsiębiorcy przekształcanego wykonaną zgodnie z wymogami ustawy o rachunkowości (art. 28 i n.), a także sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy.
Wskazane sprawozdanie finansowe, jeżeli przedsiębiorca nie jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych, sporządza się w oparciu o podsumowanie zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz innych ewidencji prowadzonych przez przedsiębiorcę dla celów podatkowych, spis z natury, a także inne dokumenty pozwalające na sporządzenie tego sprawozdania. Gdy księgi rachunkowe prowadzi, w oparciu o te księgi.
Tak sporządzony plan przekształcenia wraz z wymienionymi załącznikami należy następnie poddać badaniu biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności. Wyznacza go sąd rejestrowy na wniosek przedsiębiorcy. W praktyce należy wskazać osobę biegłego rewidenta już we wniosku. Opinia winna być sporządzona w terminie dwóch miesięcy od dnia wyznaczenia biegłego. Należy także pamiętać o wynagrodzeniu biegłego, które określa sąd, a które przedsiębiorca obowiązany jest zapłacić.
Oświadczenie o przekształceniu przedsiębiorcy, którego projekt załączamy do planu przekształcenia, powinno zostać sporządzone w formie aktu notarialnego i określać co najmniej: typ spółki, w jaki zostaje przekształcony przedsiębiorca (w naszym przypadku będzie to spółka z o.o.), wysokość kapitału zakładowego, zakres praw przyznanych osobiście przedsiębiorcy przekształcanemu jako wspólnikowi spółki przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane, a ponadto nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształconej (co do zasady jedynym wspólnikiem i zarazem prezesem zarządu jest przedsiębiorca przekształcany).
Na koniec należy wskazać, iż wniosek o wpis przekształcenia do rejestru wnoszą wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej. Należy także dokonać ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o przekształceniu przedsiębiorcy, co jest dokonywane na wniosek zarządu spółki przekształconej. Następuje także wykreślenie przedsiębiorcy jednoosobowego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Z chwilą wpisu przez sąd rejestrowy do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego przedsiębiorca dotychczas wykonujący działalność gospodarczą jednoosobowo, staje się spółką, w naszym przypadku spółką z ograniczoną odpowiedzialnością.
Nie można nie wspomnieć w tym miejscu, iż przedsiębiorca przekształcony (osoba fizyczna), odpowiada solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania przedsiębiorcy przekształcanego związane z prowadzoną działalnością gospodarczą powstałe przed dniem przekształcenia, przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia.
Wpis do rejestru zamyka zatem pierwszy etap minimalizacji ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej. Kolejnym jest utworzenie spółki komandytowej na bazie naszej nowopowstałej spółki z o.o.
Następnie spółka komandytowa.
Kolejnym krokiem jest przekształcenie naszej spółki z o.o. w spółkę komandytową.
Najistotniejszym przymiotem spółki komandytowej jest podział jej wspólników na komplementariuszy, którzy mają prawo do reprezentowania spółki, ale i ponoszą pełną odpowiedzialność za jej zobowiązania. Drugim rodzajem wspólników spółki komandytowej są komandytariusze, których odpowiedzialność ograniczona jest do wysokości określonej w umowie sumy komandytowej i którzy nie mają prawa reprezentować spółki (wyjątek stanowi sytuacja, gdy reprezentują spółkę jako pełnomocnicy). Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. Jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki.
Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Od tego czasu komandytariusz, mimo ograniczonej odpowiedzialności uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Można zatem przyznać komandytariuszowi możliwość udziału większościowego w zysku spółki komandytowej, co uwalnia od podwójnego opodatkowania.
Spółka komandytowa z udziałem spółki z o.o. jako komplementariuszem jest bez wątpienia korzystną formą prowadzenia działalności gospodarczej. Gwarantuje bowiem ochronę przed odpowiedzialnością wobec wierzycieli spółki oraz zabezpiecza przed podwójną zapłatą podatku dochodowego.
Istnieje kilka modeli i sposobów tworzenia spółek z udziałem spółek. Aby wybrać najlepszy należy szeroko spojrzeć na potrzeby przedsiębiorcy i przeprowadzić stosowne prawne analizy przez wyspecjalizowaną w tej dziedzinie kancelarię prawną.