Pisałem kiedyś o wynagrodzeniu za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Dziś również w tym temacie, ale o kwestii dotyczącej tego czy takie wynagrodzenie należy się wyłącznemu właścicielowi nieruchomości (byłemu małżonkowi) również wówczas, gdy sąd w wyroku rozwodowym orzekł o prawie drugiego (byłego już) małżonka do korzystania z fizycznie wydzielonej części lokalu, w którym oboje dotąd zamieszkiwali.
Sąd Apelacyjny w Krakowie wskazał jednoznacznie:
określenie w wyroku rozwodowym na podstawie art. 58 § 2 k.r.o. sposobu korzystania z mieszkania po orzeczeniu rozwodu nie tworzy po stronie byłego małżonka samodzielnego tytułu prawnego, wyłączającego prawo właściciela do dochodzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego.
Wskazać należy, że podział mieszkania do korzystania posiada charakter czysto faktyczny, użytkowy, a z założenia również tymczasowy. Podział ten powoduje zatem jedynie to, iż małżonek nie dysponujący prawem do lokalu mieszkalnego, a zamieszkujący do chwili rozwodu wraz z drugim małżonkiem – dysponentem prawa do lokalu, w którym oboje jak dotąd zamieszkiwali, uzyskuje tytuł do korzystania z fizycznie wydzielonej części tego lokalu dotąd, dopóki sam nie podejmie on decyzji o opuszczeniu lokalu lub też nie zostanie z niego usunięty na skutek wydania względem jego osoby prawomocnego orzeczenia o eksmisji, w związku z zaistnieniem ustawowych przesłanek jej orzeczenia.
A zatem, w sytuacji, w której byłemu małżonkowi nie służy tytuł prawny (rzeczowy czy obligacyjny) do lokalu, to jest on posiadaczem tego przedmiotu praw w złej wierze, gdyż wie o tym (albo co najmniej winien wiedzieć), że tytuł prawny dla niego do lokalu nie istnieje. Ograniczenie właścicielowi prawa korzystania z wyodrębnionego lokalu, z mocy orzeczenia rozwodowego, nie dotyczy posiadania, zaś wykonywane władztwo przez osobę, która nie ma tytułu prawnego do rzeczy, ze swej istoty jest związane ze złą wiarą osoby, która korzysta z przedmiotu cudzej własności ograniczając posiadanie właściciela.
Przydzielenie rozwiedzionemu małżonkowi na podstawie art. 58 § 2 zd. 1 k.r.o. do korzystania wyodrębnionej części wspólnie zajmowanego mieszkania, jeżeli nie posiada on jakiegokolwiek prawa do tego lokalu, nie może stanowić skutecznego zarzutu niweczącego żądanie drugiego z małżonków oparte o dyspozycję art. 222 § 1 k.c.
Tym samym były małżonek, a właściciel lokalu w którym przed rozwodem małżonkowi wspólnie zamieszkiwali ma prawo do dochodzenia od byłego małżonka wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego, który zajmuje na mocy orzeczenia sądu wydanego w trybie art. 58 § 2 k.r.o. Co więcej, w przypadku stwierdzenia ustawowych przesłanek, może domagać się eksmisji byłego małżonka.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 maja 2016 r., sygn. akt I ACa 206/16.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 25 lutego 2011 r., I ACa 928/10.