Wielu Klientów pojawiających się w Kancelarii w sprawach rozwodowych zadaje pytanie czy w trakcie trwania postępowania o rozwód mogą wystąpić wobec drugiego z małżonków z roszczeniem o pokrywanie bieżących wydatków albowiem koszty utrzymania dzieci i mieszkania przewyższają ich możliwości.
Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego regulują wiele kwestii związanych z życiem rodziny, w tym obowiązek zaspokajania jej potrzeb przez każdego z małżonków. Obowiązek ten powstaje z chwilą zawarcia związku małżeńskiego i kończy się z momentem uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego, ale także orzeczenia separacji małżonków.
Powyższą powinność zaspokajania kosztów utrzymania rodziny należy odróżnić od obowiązku alimentacyjnego czy to wobec dzieci, czy wobec małżonka po rozwodzie.
Powinność zaspokajania potrzeb wspólnie tworzonej rodziny została wprost wyartykułowana w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jako konkretyzacja ogólnych obowiązków małżonków ustanowiona w art. 23 tego kodeksu. Co ważne, małżonkowie muszą przyczyniać się do finansowania rodziny niezależnie od panującego w małżeństwie ustroju majątkowego.
Niespełnianie lub nienależyte spełnianie powyższego obowiązku daje podstawę do wystąpienia przez jednego z małżonków do sądu z wnioskiem o zasądzenie świadczenia w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Można wystąpić z takim wnioskiem zarówno przed rozpoczęciem sprawy rozwodowej, wówczas wniosek rozpoznawany jest osobno, jak również w trakcie trwania postępowania o orzeczenie rozwodu czy separacji – wówczas wniosek taki formułuje się jako wniosek o udzielenie zabezpieczenia na czas trwania postępowania poprzez zasądzenie odpowiedniej sumy tytułem zabezpieczenia potrzeb rodziny.
Ścieżka zabezpieczenia w toku postępowania rozwodowego jest o tyle korzystniejsza, że przepisy prawa procesowego przewidują pewne ułatwienie. Mianowicie strona wnosząca o udzielenie takiego zabezpieczenia nie musi udowadniać wszelkich okoliczności związanych z wnioskiem, a wystarczającym jest ich uprawdopodobnienie.
Tym samym należy stwierdzić, iż rzeczywiście istnieje prawna możliwość domagania się od drugiego z małżonków, w trakcie postępowania rozwodowego, aby ten partycypował w kosztach utrzymania rodziny, nawet w sytuacji gdy już z nią nie mieszka, a także i wówczas gdy całkowicie zerwał z nią kontakt. Do czasu bowiem uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego małżeństwo trwa, a co za tym idzie małżonkowie są wzajemnie obowiązani do ponoszenia ciężarów utrzymania rodziny.
Jak już mówiłem, czym innym są alimenty na dziecko, których oczywiście można żądać już w trakcie postępowania rozwodowego, jak i przed jego wszczęciem, a czym innym obowiązek pokrywania kosztów utrzymania rodziny. Alimenty przyznane dziecku należy przeznaczać na wydatki związane z jego osobą, osobiście i indywidualnie. Z kolei świadczenia związane z utrzymaniem rodziny przeznaczane są na jej prawidłowe funkcjonowanie. Chodzi tu o zapewnienie środków utrzymania dla rodziny, a nie dla określonej osoby.
Wysokość roszczenia o zapewnienie środków utrzymania i prawidłowego funkcjonowania rodziny należy kształtować w oparciu o zasadę równej stopy życiowej każdego z członków rodziny, tj. zarówno małżonków jak i ich potomstwa. Wysokość świadczeń będzie zatem zależała od dochodów osiąganych przez małżonka, który nie spełnia omawianego obowiązku. Co istotne można żądać zaspokojenia bieżących i przyszłych potrzeb rodziny, a nie potrzeb przeszłych.
W sprawach rozwodowych i towarzyszącym im roszczeniom finansowym wobec małżonków zapraszam do Kancelarii.
Adwokat Adam Kapczyński
Kancelaria Adwokacka w Elblągu