Jak nie stracić możliwości prowadzenia pojazdów w przypadku skazania za wykroczenie jazdy po użyciu alkoholu, gdy orzeczenie zakazu jest obligatoryjne.
Zgodnie z art. 87 § 1 kodeksu wykroczeń kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych. § 3 tego przepisu stanowi, iż w razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów. Art. 29 § 1 stanowi z kolei, iż zakaz prowadzenia pojazdów wymierza się w miesiącach lub latach, na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
Orzeczenie zakazu jest zatem obligatoryjne, a to oznacza, iż w przypadku skazania za wykroczenie jazdy po użyciu alkoholu (od 0,1 do 0,25 mg/l) zawsze stracimy prawo jazdy minimum na 6 miesięcy. Ale czy rzeczywiście zawsze?
Przepisy kodeksu wykroczeń dają nam możliwość uwolnienia się od obligatoryjnego zakazu i ubiegania się o odstąpienie od wymierzenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów ze względu na okoliczności łagodzące.
Z możliwości ubiegania się o odstąpienie od wymierzenia środka karnego można skorzystać gdy zaistnieje tzw. wypadek zasługujący na szczególne uwzględnienie. Tu wyróżnia się dwa alternatywne kryteria – przedmiotowe i podmiotowe, pozwalające na ustalenia czy wypadek taki zachodzi. Pierwsze kryterium dotyczy charakteru i okoliczności samego czynu, tj. np. przypadkowość zachowania, waga naruszenia reguł ostrożności, reagowanie na zachowanie innej osoby. Drugie zaś odnosi się do właściwości i warunków osobistych sprawcy, a więc okoliczności związane z jego osobowością, poziomem intelektualnym, warunkami bytowymi, socjalnymi itd. Za odstąpieniem od wymierzenia środka karnego mogą wiec przemawiać okoliczności łagodzące wskazane w kodeksie wykroczeń, a także przekroczenie granic obrony koniecznej lub stan wyższej konieczności.
Kodeks wskazuje, iż okolicznościami łagodzącymi są w szczególności działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem ciężkich warunków rodzinnych lub osobistych; działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem silnego wzburzenia wywołanego krzywdzącym stosunkiem do niego lub do innych osób; działanie z pobudek zasługujących na uwzględnienie; prowadzenie przez sprawcę nienagannego życia przed popełnieniem wykroczenia i wyróżnianie się spełnianiem obowiązków, zwłaszcza w zakresie pracy; przyczynienie się lub staranie się sprawcy o przyczynienie się do usunięcia szkodliwych następstw swego czynu.
Wskazany katalog jest otwarty i nic nie stoi na przeszkodzie, aby za łagodzące potraktować także inne okoliczności.
Jednym z elementów obrony przed zastosowaniem obligatoryjnego zakazu prowadzenia pojazdów jest wykazanie przed sądem, iż zachodzą szczególne okoliczności łagodzące, połączone z wnioskiem o odstąpienie od stosowania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.